Twee grote passies in mijn leven vormen nu al geruime tijd samen een derde. Opgegroeid in een atheïstisch , niet spiritueel milieu, stelde ik kritische vragen bij de atheïstisch levensfilosofie van mijn vader en mijn leraren op de openbare HBS. Wellicht was de religieuze ijver waarmee zij mij hun atheïsme wilden opleggen, wel de reden voor mijn rebelse verzet? Ik weet het niet. Wel zie ik nu hetzelfde proces bij mensen die, na een lange moeizame weg, afstand doen van de religieuze erfenis van hun jeugd, die hen op gelijke wijze vaak is opgedrongen door hun ouders en leraren. Zo is er een groeiende, begrijpelijke koude oorlog ontstaan tussen religie en wetenschap. Oftewel tussen het hart en het hoofd. De mensen van het hoofd, de rationalisten, zijn dan de wetenschappers. De mensen van het hart, de spirituelen. Dat je ook nog beide kunt zijn – wetenschapper en spiritueel – dat lijkt wel telkens op stomme verbazing en ongeloof te stuiten. Op onze universiteiten wordt echter het misverstand van de koude oorlog tussen beide - je kunt geen wetenschapper zijn als je gelooft in een god - als dogma verkondigd.

Welnu, ik ben geen wetenschapper, heb nog wel een blauwe maandag een technische studie gevolgd, maar ben gepassioneerd geïnteresseerd in de wetenschap, al heel mijn leven. Ik deel de niet te stuiten nieuwsgierigheid om deze werkelijkheid te willen doorgronden en te begrijpen, samen met hen die dat professioneel ook doen. Ik deel ook hun uitgangspunt dat je die speurtocht naar de waarheid doet zonder de factor g (god) daarin te betrekken, omdat er anders geen sprake kan zijn van een eerlijke, onbevangen speurtocht. Het is echter ook mijn overtuiging dat je dat toch heel goed, ja, sorry, zelfs beter kunt doen als een spiritueel mens. En die spiritualiteit is – ook al heel mijn leven – mijn tweede passie in het leven. Zoekende in mijn jeugd, ondanks het atheïsme van mijn vader en leraren, bracht deze passie mij bij een spirituele beleving in mijn 18e levensjaar. Een ontmoeting met de Ene die een revolutie in mijn leven ontketende. Nu is dan de wetenschap mijn hobby, en de spiritualiteit mijn beroep. Het had echter ook omgekeerd kunnen zijn. Dat had dan weinig verschil gemaakt, zij het dat ik dan nu zeker veel meer zou verdienen. In de elektronica, mijn eerste broodwinning en nu weer een grote hobby, heb ik twee, drie maal een 'uitvinding' gedaan, maar verzuimd om die te laten patenteren, zodat ik nu dus weet welke grote bronnen van inkomsten wij, vooral ook mijn vrouw, gemist hebben.

Maar zo vormde zich uit deze beide passies van mijn leven - wetenschap en spiritualiteit - dus een derde, namelijk het brengen van vrede in die noodlottige en rampzalige en totaal overbodige koude oorlog tussen religie en wetenschap. Vanuit mijn professie heb ik steeds weer geprobeerd de 'gelovigen' tot ander inzicht te brengen met betrekking tot hun angst voor en aversie tegen de mannen van de ratio, de wetenschap. Ik heb evenzeer geprobeerd te bemiddelen aan de andere kant, door de wetenschappers te laten inzien dat hun angst niet meer realistisch is. Hoewel die wel gegrond is in de realiteit van de vele brandstapels waarop vele van hun voorgangers het leven eindigden, waarna zij later weer door de kerk heilig verklaard werden. Maar die tijd is voorbij.

Enige jaren geleden maakte ik deel uit van een werkgroep van wetenschappers en theologen, opgericht vanuit dezelfde passie om wetenschap en spiritualiteit met elkaar te verbinden. De groep bestaat niet meer, maar wij kwamen er wel echter dat, waar het in het begin moeizaam ging om die koude oorlog te stoppen en beide partijen steeds meer van elkaar vervreemden, de opkomst van een geheel nieuwe spectaculaire en verbazingwekkende tak van de wetenschap, onbedoeld het sombere tij deed keren. Dat was de kwantumfysica. Inmiddels beginnen de revolutionaire en ongeloofwaardige(!) ontdekkingen en theorieën van deze tak van de wetenschap overal grond te krijgen en door te dringen. De gevolgen voor alle andere takken van wetenschap en de gevolgen voor de religie, zijn enorm. De ziener Nostradamus droomde er al van dat er een tijd zou komen dat wetenschap en religie samen op zouden trekken en de wereld zouden hervormen en d e mensheid op een volgend plan van haar evolutie en bewustzijn zou brengen. Wat er ook waar is van die droom of de interpretatie ervan, de kwantumfysica maakt dit wel al waar. Hoogleraar kwantumfysica Paul Davies zei het sprekend met zijn eerste boek God in de moderne natuurkunde. Hij geeft zijn eerstejaars studenten de opdracht 'het gezonde verstand maar thuis te laten in deze studie.' Ik vraag u toch om 6 april uw gezonde verstand maar wel mee te nemen.

Ed Meenderink is voorganger in de Kerk van de Nazarener in de Holywijk. Zijn lezing voor Kronoz is op persoonlijke titel en staat geheel los van zijn functie en activiteiten als voorganger van die kerk. Kronoz is onafhankelijk en vrij van religieuze en maatschappelijke bedoelingen, behalve het laagdrempelig aanbieden van cultuur, filosofie en overige 'zaken van de geest'. In dit kader vinden we het heel interessant om te vernemen hoe kwantumfysica zich verhoudt tot de onderwerpen die gewoonlijk door Kronoz onder de aandacht gebracht worden.